Black Hawk Down

Ridley Scott is in goeden doen de laatste tijd. Gladiator werd wereldwijd warm onthaald en won een Oscar voor Beste Film, Hannibal was een kassucces, en zijn derde film in twee jaar tijd, Black Hawk Down, is alweer een topfilm. Gelukkig maar, want Scott had na 1492 (1992), White Squall (1996) en GI Jane (1997) een dieptepunt bereikt. Maar nu is dat allang voorbij, en heeft Scott zelfs een voor hem ongezien niveau bereikt. Black Hawk Down is een magistrale oorlogsfilm.

In 1993 werd het Amerikaanse leger in Mogadishu ingeschakeld in een strijd tussen Somalische troepen. De jonge soldaten, sommigen zelfs onervaren, hadden er zin in. Het zou een routine-klus worden die op enkele uren afgehandeld zou worden. Maar het verloopt helemaal anders. Eerst wordt één, en daarna een tweede helikopter van de Amerikaanse troepen (een 'Black Hawk') neergehaald, en moeten een twintigtal Army Rangers trachtten te overleven in een verwoeste, vijandige stad.

Als actiefilm alleen al, is Black Hawk Down van topniveau. Meer dan twee uur lang oorverdovende ontploffingen en zenuwslopende geweerschoten zorgen voor een overdonderende belevenis. Het camerawerk, de montage, de geluidseffecten en de stunts zijn meesterlijk. De 'look' van de film, tot stand gekomen door de heldere en warmgekleurde beelden, is zeer onconventioneel voor een actiefilm (maar zagen we wel al in Three Kings). Ridley Scott bewijst enkel hiermee al een subliem regisseur te zijn.

Maar dit is toch in de eerste plaats een oorlogsfilm, en Behind Enemy Lines bewees onlangs nog hoe fout dat kan lopen. Hier is dat niet zo. In de eerste plaats valt het op dat er een ernstige poging is gedaan om van de personages meer te maken dan kanonnenvoer. In tegenstelling tot b.v. Pearl Harbour lopen hier geen opgefokte macho's rond, maar mannen (of veeleer jongens) van vlees en bloed. Ze zijn eerlijk tegenover elkaar en geven hun angsten toe, maar dit leidt nooit tot sentimentele onzin of melodrama. Langs de andere kant zijn het beslist echte maar geloofwaardige helden.

Scott heeft zijn acteurs goed in de hand gehouden (Josh Hartnett zat immers ook in Pearl Harbour), of heeft simpelweg gekozen voor de besten. Ewan McGregor zal wel de bekendste zijn, - al maakt hij vreemd genoeg wel het minste indruk - maar ook de minder bekende William Fichtner (The Perfect Storm), Ron Eldard (Deep Impact), Jason Isaacs (The Patriot), Eric Bana (The Hulk), Orlando Bloom (Lord of the Rings), Ewen Bremner (Trainspotting) en Tom Sizemore (Saving Private Ryan) zijn erg sterk, en maken dat je intens meeleeft met de soldaten. Het is zelfs heel opmerkelijk dat je zoveel personages, allen in dezelfde outfit, toch uit elkaar kunt houden. Fijn is ook dat niemand echt de hoofdrol speelt, en je daardoor als kijker mee gaat leven met de hele groep.

Tweede reden dat dit zo'n geslaagde oorlogsfilm is, is dat het verhaal ruimte laat voor nuance en toch eventjes tot nadenken aanzet. Je voelt in de eerste plaats wel mee met de hoofdpersonages, die dus Amerikanen zijn, en die in zéér benarde situaties terechtkomen, maar Scott schuwt ook de gruwel niet die de Somaliërs moeten ondergaan. Zo zie je een kindsoldaat per ongeluk zijn vader vermoorden en treft een Amerikaan in één van de vrijwel in puin liggende huizen een doodsbange vrouw met een stuk of vijf kinderen aan. Ook laat Scott de dood van de 18 Amerikanen schril contrasteren met de duizenden Afrikanen die het niet overleefden, met enkele woorden na de laatste beelden. Black Hawk Down doet dus een verdienstelijke poging om boven de onder vaderlandsliefde bedolven oorlogsdrama's van de laatste jaren uit te steken. En dat lukt voor een deel.

Intense en doorleefd geacteerde oorlogsfilm

Black Hawk Down is dus een intense filmervaring. Een oorlogsfilm mét inhoud, spannend, beklemmend, ontroerend en slim. Misschien geen tweede Saving Private Ryan, maar zeker en vast één van de hoogtepunten van dit filmjaar. Een absolute aanrader!

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de