Vertigo

Hoewel Alfred Hitchcock Vertigo als zijn meest persoonlijke film beschouwde, werd de film bij zijn release met zeer gemengde gevoelens onthaald. Doorheen de jaren groeide de waardering voor de film echter, met als hoogtepunt het bereiken van de eerste plaats op de lijst met allerbeste films van het toonaangevende magazine van het British Film Institute, ‘Sight & Sound’, in de zomer van 2012. Of de machtswissel met Citizen Kane gerechtvaardigd was, is voer voor discussie. Desalniettemin is Vertigo terecht een tijdloos meesterwerk.

De film vertelt het verhaal van ex-inspecteur John ‘Scottie’ Ferguson, die ingehuurd wordt door een oude vriend om zijn vrouw Madeleine te schaduwen en uit te vissen waarom ze zich vreemd gedraagt. Scottie geraakt steeds meer in de ban van Madeleine, die een bepaalde verbintenis deelt met een Spaanse vrouw die zelfmoord pleegde. Wanneer Madeleine ook uit het leven stapt en Scottie er door zijn hoogtevrees niet in slaagt haar te redden, stort hij helemaal in. Bij het verlaten van het ziekenhuis, ontmoet hij Judy, een vrouw die sprekend op Madeleine lijkt .

Door deze verrassende plotwending krijgt de film plots een heel ander draagvlak. De focus op het mysterie en het onderzoek maakt plaats voor een psychologische invalshoek. Scottie's obsessie neemt namelijk steeds ziekelijkere vormen aan, waarbij hij Judy probeert te transformeren in Madeleine. Hoewel zij eerst weigerachtig is, geeft ze hem uit liefde toch zijn zin. Met deze verhaalontwikkeling werpt Hitchcock een moreel ambigue blik op ideeën rond identiteitsconstructie, de perfecte liefde en voyeurisme in relatie tot zowel de kijker als de personages.

Het succes van de film valt niet enkel toe te schrijven aan dit subversieve verhaal, maar ook aan de indrukwekkende visuele stijl van de film. Vertigo is een prachtig voorbeeld van een film waarbij de vorm deel uitmaakt van de inhoud. Denk maar aan de cameravoering in de scène waar Scottie Madeleine volgt en bespiedt in de bloemenwinkel of de belangrijke rol die het kleurgebruik speelt, onder andere om een dromerige sfeer op te roepen.

Moreel ambigue blik op ideeën rond identiteitsconstructie, de perfecte liefde en voyeurisme in relatie tot zowel de kijker als de personages

Net als elke grote cineast experimenteerde Hitchcock immers gretig met zijn filmstijl. In Vertigo vertaalt dit zich in enkele technisch innovatieve scènes. Typische voorbeelden zijn de opening met de fameuze dolly-zoom om Scottie’s hoogtevrees uit te beelden, de scène waarbij de camera 360° rond de kussende Scottie en Madeleine draait of Scottie’s nachtmerrie waarbij Hitchcock op abstracte wijze animatie met live-action mengt. Dat deze legendarische scènes in ons collectief geheugen gebrand zijn, en zullen blijven is niet verwonderlijk. Het tragische verhaal van Scottie en Madeleine/Judy is dan ook verplicht kijkvoer voor iedere filmliefhebber.

Jeroen Van Rossem Helemaal (niet) akkoord? Lees de