John Rabe

Genre: Drama | Duur: 2u14 | 2009 | Release: 20 Januari 2010 | Land: Duitsland | Regie: Florian Gallenberger | Cast: Ulrich Tukur, Daniel Brühl, Steve Buscemi, Anne Consigny

Laat ons eerst een kort geschiedenislesje geven: John Rabe was aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog lid van de Duitse nationaalsocialistische partij. Via zijn politieke activiteiten klom hij op tot directeur van Siemens. In 1937, onder Hitlers kanselierschap, leidt hij de Siemens-fabriek in Nanking, de hoofdstad van Zuid-China, tot het moment waarop hij naar Berlijn wordt overgeplaatst. De Japanse strijdmacht staat op 70 km van Nanking, klaar om de stad in te nemen. Tijdens Rabes afscheidsdiner zetten Japanse bommenwerpers zijn fabriek in lichterlaaie. Met een enorme hakenkruisvlag weet hij de bombardementen te doen staken en zijn arbeiders te redden. Duitsland is immers een bondgenoot van Japan. Japan begint de stad te bezetten en moordt haar onschuldige Chinese burgers uit. Als gevolg van het pact dat Japan met Duitsland sloot, is hij als Duitser de geschikte tussenpersoon om een vrije zone in Nanking te creëren. De realisatie van die veiligheidszone en John Rabes inzet redde zo het leven aan zo?n 200.000 Chinezen. Meer dan 300.000 burgers en soldaten worden genadeloos afgeslacht door het Japanse leger.

Dit soort van historische overleveringen, zelfs vanuit het oogpunt van enkelingen die voor velen het verschil maakten, blijft ontegensprekelijk relevant. Oorlogsverhalen zijn wereldgeschiedenis en moeten deel blijven uitmaken van het collectief geheugen. Het conflict tussen Japan en China in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog en de rol van Duitse en Engelse vertegenwoordigers in China is minder gekend. John Rabe is een historisch adequate film geworden. Fictie wordt door de Duitse regisseur Florian Gallenberger vermengd met archiefbeelden die niets aan de verbeelding overlaten. Liefde en weinig evidente vriendschappen maken het verhaal menselijk en luchtiger.

Men vergelijkt de film met Spielbergs Schindler's List. In beide films spelen bestaande antihelden de hoofdrol. Beide prenten bevatten een goede dosis inlevingsvermogen, uitgewerkte psychologie, spanning, actie en door de aard van het verhaal gelaagdheid en dramatische wendingen. Het verschil is dat John Rabe geen Amerikaanse productie is maar een Duitse met een multiculturele cast. Ulrich Tukur (Séraphine, North Face) als John Rabe, Daniel Brühl als Dr. Rosen, Steve Buscemi als Dr. Robert Wilson maar ook Dagmar Manzel, Anne Consigny en Zhang Jingchu spelen zeer overtuigend.

Een overtuigend en dramatisch eerbetoon aan een vergeten antiheld

De pianonoten die het hoofdpersonage beroeren, zorgen voor emotionele rustpunten maar ook voor bezinningsmomenten tussen de bij gelegenheid schokkende scènes. He was a jolly good fellow, zingen de Britten en de Chinezen wanneer hun Duitse naziheld uiteindelijk toch het veld moet ruimen. Terug op Duitse bodem wordt John Rabe gearresteerd door de Gestapo. Hij sterft in 1950 vergeten en verarmd. Met behulp van lectuur van zijn dagboeken haalt deze film hem uit de anonimiteit.