I'm Not There

Wie bekend is met het veelzijdige oeuvre van Queer cinema-icoon Todd Haynes weet dat hij geen lineair gestructureerde biopic hoeft te verwachten. ?Based on the many lives and inspirations of Bob Dylan? vermeldt de sfeervolle zwart/wit generiek bij aanvang van de film. Haynes interpreteert het leven van de mompelende bard dan ook langsheen zes verschillende incarnaties. Om te zeggen dat Dylan te complex was voor een traditioneel filmportret zou de waarheid oneer aandoen. Geen enkele geschiedenis valt immers samen te ballen in 120 luttele minuten. Al kan Haynes? caleidoscopische interpretatie zelden zo goed toepasbaar zijn als op het leven van de troubadour. Politiek geweten, gewezen folkicoon, androgyn Judasfiguur en liederlijk poëet. Haynes geeft Dylan het uniek filmportret dat hij verdient.

Hoewel Haynes zes verschillende Dylans ten tonele voert, is niemand echt Bob Dylan. Net zozeer hij niet te vatten is in een film, zo valt de synopsis van deze zinderende exploratie niet samen te vatten in één alinea. Maar toch, een poging: Christian Bale is Jack Rollins, de meest letterlijke interpretatie van het befaamde icoon. Rollins begon zijn carrière in de beruchte Greenwichwijk in Manhattan en schopt het vervolgens tot politiek geweten van de beatgeneratie. Jude Quinn (Blanchett) wordt echter verweten dat hij zijn volgelingen binnen de counter culture de rug toekeerde door zich neer te vlijen in de schoot van de commerce. Op de achtergrond woedt intussen het Nixon-regime en de Vietnamoorlog en raakt Robbie (Heath Ledger) alsmaar meer vervreemd van de Française Claire.

Haynes bewandelt al sinds het begin van zijn carrière de dubieuze grenslijn tussen genialiteit en pretentieus snobisme, maar met I?m Not There weet hij opnieuw respect af te dingen. Haynes gebruikt Dylan in feite als een spilfiguur om universele thema?s aan te snijden als roem, roeping en reputatie en hoe levens erdoor beïnvloed kunnen worden. Door het unieke procedé van verschillende acteurs Dylan te laten incarneren legt het subject dichter bij de kijker. Dylan is plots niet meer ?de andere?, maar één van ons. Want als Dylan een vrouw kan zijn (Blanchett) of een zwarte puber (Carl Franklin), kan hij net zo goed u en ik zijn. De zes acteurs die mee gestalte moeten geven aan de legendarische mythe doen dat overigens prima: Cate Blanchett bewijst met haar androgyne benadering opnieuw een van de meest veelzijdige actrices van haar generatie te zijn en Marcus Carl Franklin is een kindsterretje met een gouden toekomst.

Analoog met de fragmentarische portrettering kiest de regisseur ervoor om elke ?Dylan? voor te stellen in een andere stijl. Zo wordt het leven van Rollins gebracht als een pseudo-documentaire inclusief found footage en de gebruikelijke talking heads (Julianne Moore wordt opgevoerd als fikse knipoog naar Joan Baez). Tussendoor wordt er geswitcht tussen kleur en zwart/wit en wordt het geheel overgoten met surreële droombeelden. I?m Not There is een zorgvuldig gebreid lappendeken van genres en stijlen, een brok cinema die zijn onderwerp zorgvuldig behandelt maar tegelijkertijd zoveel meer vertelt.

I?m Not There is een film die makkelijk overladen kan worden door Dylans rijke proza, maar Haynes weet beeld en klank perfect te combineren waardoor de klassieke songs twintig jaar na datum plots een nieuwe betekenis krijgen. De soundtrack graait gelukkig niet alleen in Dylans bekendste werk maar herstelt ook enkele minder bekende songs in ere.

Veel wijzer zult u echter niet worden van de in een waas van mysterie gehulde chansonnier (daarvoor verwijzen we u graag naar de uitstekende Scorcese documentaire No Direction Home of D.A. Pennebakers obligate Don?t Look Back). Haynes wil zijn onderwerp niet demystificeren, maar eerder fêteren door een respectvolle ode. Laat mythes mythes blijven en zet u klaar voor een wonderlijke trip doorheen de psyche van een van de meest invloedrijke kunstenaars van onze eeuw.

Sven De Hondt Helemaal (niet) akkoord? Lees de