Eyes Wide Open

Genre: drama | Duur: 1u31 | 2009 | Release: 2 December 2009 | Land: Israël, Duitsland, Frankrijk | Regie: Haim Tabakman | Cast: Zohar Shtrauss, Ran Danker

Waar precies komt je geweten vandaan? Heeft de mens een (was)lijst aan mogelijke zonden uit zijn duim gezogen of heeft het schuld-en-boeteconcept een goddelijke oorsprong? En vooral: als God liefde is, waarom heeft de mens zichzelf dan in zijn naam een kleutertuin aan restricties opgelegd? Het zijn maar enkele vragen die door ons hoofd schoten na de visie van Eyes Wide Open, een wrange maar intens mooie film die zowel stroomstoten aan de ziel toedient als dat hij hem weldadig masseert.

Na de dood van zijn vader zoekt Aaron, een gerespecteerde slager in de ultra-orthodoxe Joodse gemeenschap van Jeruzalem, een hulpkracht voor de zaak. Uiteraard bloeit er iets moois tussen Aaron en Ezri, de hulp die hij aanneemt. Maar een buitenechtelijke relatie, zeker een homoseksuele, is buiten de waard van de streng-religieuze gemeenschap gerekend. Aarons studiegenoten van de Bijbelgroep en zijn vrouw oefenen een geweldige druk op hem uit. Uiteindelijk neemt hij een drastische beslissing.

Toegegeven, de pitch van deze prent is verre van origineel: knetterende passie wordt beteugeld door de al dan niet hypocriete moraal van een strenge gemeenschap. Toch snijdt Eyes Wide Open dieper dan het gros van zijn concurrenten. Om te beginnen neemt regisseur Haim Tabakman genoeg tijd om de biotoop van Aaron - zijn studiegenoten, zijn vrouw en kinderen - te schetsen. Een granieten orthodoxe Joodse gemeenschap, het is een milieu dat we als kijker nu ook weer niet elke week op ons bord geserveerd krijgen. Het is die fijnzinnige wisselwerking tussen Aarons vrienden en familie en zijn diepe melancholie die het hem doet. In het begin van de film voel je als kijker haast fysiek hoezeer Aaron uitgeblust is, hoe zelfs ademen hem te zwaar weegt.

Verder slagen zowel regisseur Tabakham als hoofdacteur Zohar Shtrauss er tot op de millimeter in om de morele twijfels die Aaron aanvankelijk heeft, weer te geven. Je voelt in het begin van de film het loodzware conflict tussen religieuze normen en wilde begeerte knetteren in Aarons hoofd. De film evoceert dan heel mooi hoe Aaron die strenge normen geleidelijk loslaat en tederheid toelaat in zijn leven. Overigens zijn de liefdesscenes tussen Aaron en Ezri - in werkelijkheid warempel een tieneridool - om door een ringetje te halen: beheerst, teder en toch passioneel genoeg om een vrachtwagen met clichés te vullen.

Wat de film ten slotte helemaal af maakt, is de volgehouden synergie tussen vorm en inhoud: een streng-religieuze gemeenschap, een wilde passie, schuld, boete en geweten; dat film je niet in schreeuwerige kleuren en met een frivool muziekje, en die boodschap heeft Tabakman als geen ander begrepen. Een opvallend sober kleurenpalet dus, een beheerste mise-en-scène en een soundtrack die grossiert in minimalistische motieven die wel iets weg hebben van de orgelkoralen van Bach, vormen de kers op de taart. Eyes Wide Open toont eens temeer aan wat u al lang wist: liefde laat zich niet in papieren contracten vangen en echte gevoelens durven nog al eens botsen met religieuze beperkingen.