Boy A

Het belangrijkste wapenfeit van de Britse cineast John Crowley blijkt Intermission te zijn, een vrijblijvend filmpje uit 2003. Dat de man nu een film uit zijn hoed tovert die je van je sokken blaast, is dan ook een kleine verrassing.

Boy A is het relaas van Jack, een jongeman die zijn verleden achter zich wil laten en, met behulp van zijn begeleider Terry, tracht te rehabiliteren. Dat gebeurt met moed en energie, maar ook met veel twijfel en onzekerheid. Terry staat echter versteld van het aanpassingsvermogen en de goede wil van zijn pupil. Met mondjesmaat komen we meer te weten over wat zich in Jack's jeugd heeft afgespeeld en bij welke vreselijke misdaad hij betrokken was. Met veel precisie en op schitterend afgemeten wijze, serveert Crowley ons aldus een hartverscheurend verhaal over iemand die een geboden kans met twee handen grijpt.

Crowley laat zijn publiek aanvankelijk meegenieten van de kleine triomfen waaruit Jacks leven bestaan. Als kijker zijn we ons ervan bewust dat deze man een misdadiger is, maar gezien zijn zachte aard en schijnbaar geslaagde behandeling, geven we hem een massa krediet. Toch voel je de hele film door een zekere dreiging. Als iemand te weten komt wie Jack echt is en waar hij als 14-jarige voor veroordeeld werd, is het hek van de dam. Of dat ook gebeurt, zal u van ons niet horen. Het mee hopen op een goede afloop is een wezenlijk onderdeel van de psychologische spanning van deze prent. Toch worden we er als sympathiserende kijker ook op gewezen dat Jack weliswaar een slachtoffer maar ook een dader is, die destijds iemands dood veroorzaakte. Het publiek kan dan een strijd aangaan met zijn geweten. Er zijn voldoende voorbeelden bekend van misdaden gepleegd door jeugdige criminelen. Jack gunnen we die tweede kans van harte, maar zouden we in de realiteit ook zo reageren? Toen Adam G. naar het voetbal mocht, was België ook even te klein. En toen in Groot-Brittannië de volwassen geworden moordenaars van de kleuter James Bulger, vrij werden gelaten na hun jarenlange opsluiting (een zaak die inspiratie bood voor de roman waarop deze film gebaseerd is), ontstond er een heksenjacht. In die zin is Boy A ook controversieel te noemen. Actiegroepen beschuldigden de makers ervan de zaak eenzijdig te belichten. Crowley maakt van de daders (Jack en zijn vriend Philip) immers zeer menselijke personages wiens achtergrond duidelijk zijn stempel drukt op hun gedrag. Dat is geen excuus voor een misdaad, wel een zeer redelijke verklaring, hoe gruwelijk hun daad ook was. In de rechtszaak worden Boy A en Boy B als pure evil gebrandmerkt. Maar de voorafgaande context, door Crowley met een zekere tedere afstandelijkheid in beeld gezet, laat ons toch serieus twijfelen. Is er in het Westerse rechtssysteem plaats voor de vraag of iemand zijn leven lang moet boeten voor iets wat hij als kind gedaan heeft? Is er in onze steeds grimmiger wordende maatschappij nog plaats voor vergeving?

Vanuit deze fascinerende vraagstelling, ontstond een emotioneel gelaagd, psychologisch intens drama dat geen enkele kijker onberoerd kan laten. Alles zit dan ook juist aan deze film. Crowley kiest voor een sobere beeldvoering waarin de groeiende intimiteit tussen Jack en zijn omgeving, vorm krijgt met close-ups en treffende detailwaarnemingen. Het heden en de flashbacks, gebracht in respectievelijk ietwat kille en meer vrolijke kleuren, worden doordacht afgewisseld. De muziek is treffend. Maar vooral de vertolkingen zijn magistraal. De Schot Peter Mullan (My Name is Joe, Young Adam), een Brit die in tegenstelling tot generatiegenoten als Brendan Gleeson, Brian Cox en Robert Carlyle de Hollywoodboot wat afhoudt, zet als Terry een hartverwarmend personage neer. De jonge Andrew Garfield, die na deze films ook in Lions for Lambs en The Other Boleyn Girl werd gecast, weet echter het hart van de prent te vormen. Zijn delicate vertolking vol complexe emoties sleurt je de film in zonder je nog een moment los te laten. De momenten die hij met zijn vriendin doorbrengt, bieden de film een stevige dosis tederheid, die een tegengewicht vormt voor de wanhoop en schuld die zijn personage meedraagt.

Een indringende film om héél stil van te worden.

Filmisch gezien is dit natuurlijk grote klasse, maar Boy A is ook een pijnlijke film, omdat je nooit van al dat moois kan genieten zonder te vrezen op een tegenslag of geconfronteerd te worden met je eigen oordelen. Dat zorgt voor een indringende kijkervaring en maakt dat Boy A een film is om héél stil van te worden.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de