Anatomie de l'enfer

Een film van Breillat is immer interessant. Pessimisme en porno, om het met de woorden van Sight and Sound-feministe Ginette Vincendeau samen te vatten. Na harde films als Romance X toonde Breillat zich in 2001 van een -relatief- meer gevoelige kant met A ma soeur (aka Fat Girl). Genoeg softie shit, dacht ze daarna. Sex is comedy leunde alweer stevig aan bij de haar vertrouwde wereldvisie en met deze romanverfilming van haar eigen 'Pornocratie' is de cynica helemààl terug.

Het duistere openingsshot toont een troosteloos koertje. Van dichtbij volgt de camera een emotieloze pijpscène tussen mannen op een pompende technobeat. Aha, we bevinden ons vlakbij een homoclub. Eén van de vrouwen daarbinnen begeeft zich naar de toiletten, snijdt op de verkeerde manier haar polsen over en valt in de armen van een man. Nadat die haar naar een ziekenhuis heeft geholpen, doet ze hem een voorstel. Tegen betaling moet hij haar vier nachten komen bekijken. Hij valt niet op vrouwen, dus zijn blik zal objectief zijn.

Objectief is ook de enige manier waarop je als kijker tegenover deze film kan staan. Betrokkenheid wordt absoluut geweerd, door de verregaande naaktheid van de prent zelf: de knappe hoofdrolspeelster heeft geen perfect lichaam, de verlichting is aan de duistere kant, er is geen achtergrondmuziek. Er zijn twee personen, er is seks en er is gebabbel. Vier nachten lang.

"Voici comment le marché s'est conclus", besluit Cathérine Breillats zelf gelipte voice-over. Hoe de deal zich voltrekt, valt te raden. Drinken om te vergeten hoe eenzaam je (seks-)leven is, extreme seks-vanuit-vrouwelijk-standpunt en man-versus-vrouw-filosofie natuurlijk. Steeds harder en langer. Continu quasi-realistische tableaus in één kale kamer.

Storend naast die éénzijdige focus, is eerst het akelige accent, vervolgens de boeventronie van porno-icoon Siffredi. Gelukkig worden bij wijze van vrouwvriendelijk statement ook diens gedachten af en toe door de stem van Breillat zelve geuit. Als de personages tussen het experimentele seksen door ook zélf spreken blijken ze beiden pornofilosofen, in monologen van minstens tien minuten. Het gaat maar door over 'l'homme' en 'la femme'. Af en toe raak, toegegeven, maar er volgen vooral veel simplistische gemeenplaatsen: "Mannen hebben vrouwen altijd willen opsluiten omdat ze bang zijn dat de vrouw hen niet toebehoort. Ze geloven niet in essentiële vrijheid".

Penetratie met landbouwkundige werktuigen, consumptie van bloedcocktails -tampons in glazen water, mét specificatie dat sommige mannen vrouwen in hun menstruatie onrein vinden en niet met hen willen omgaan-, aubergines die trots de vulva in en uit floepen... Mja. Té gefrustreerd bestaat ook, net zoals te expliciet. Breillats laatste schocker biedt vooral gratuit gelul. Toch een ster? Ja. Want Anatomie de l'enfer is compromisloos en keihard. De mooiste verbeelding van zelfhaat en meta-misogynie die we tot hiertoe (en hopelijk ooit) te zien kregen.

Jan Sulmont Helemaal (niet) akkoord? Lees de