La Cinquième Saison

Genre: Tragedie | Duur: 1u33 | Release: 23 Januari 2013 | Land: België, Frankrijk, Nederland | Regie: Peter Brosens, Jessica Woodworth | Cast: Pierre Nisse, Peter Van den Begin, Sam Louwyck, Damien Marchal, Aurélia Poirier

Met La Cinquième Saison, de nieuwste van Peter Brosens & Jesicca Woodworth, is het een beetje zoals met je allereerste keer seks. Veel van verwacht maar weinig van terecht gebracht. Hoewel de film minstens tien keer langer duurt dan de gemiddelde défloraison zijn dezelfde ontgoocheling, gêne en verwarring met recht evenredigheid aanwezig.

Nochtans had het regisseurskoppel met voorgangers Khadak en Altiplano twee wondermooie prenten afgeleverd. Hoewel daar ook al flink geflirt werd met de grens tussen kunst en kitsch zorgden de overrompelende landschappen, indringende vertolkingen en lyrische cinematografie voor een messcherp tweeluik over de moeilijke relatie tussen mens en natuur. In het verhaal van La Cinquième Saison – samengevat: het blijft eeuwig winter – komt die problematiek nog centraler te staan. De Mongoolse steppen en het Peruviaanse hooggebergte werden ingeruild voor onze Ardennen, waar ingezoomd wordt op een kleine gemeenschap die met het uitblijven van het jaargetij het hoofd moet bieden aan maatschappelijke onrust, voedselschaarste en blauwe tenen.

Aanvankelijk voelt het sluitstuk van deze eco-trilogie verrassend licht aan. Immobiel, vanop afstand en niet zonder gevoel voor visuele humor bestudeert de camera van Hans Bruch Jr. deze Waalse microkosmos, waar gelachen wordt, gedronken en gedanst. Maar wanneer het verhaal op gang wordt getrokken en grote thema's als ecologie, liefde, prostitutie, schuld en boete vermengd worden met pompeuze metaforen, filosofisch gewauwel, Venetiaanse, uit papier-maché vervaardigde maskers en – sorry voor de spoiler – struisvogels, verglijdt de film naar pure kolder.

Wat overblijft is een lamlendige parabel over het defaitisme van de mens. Het relaas van een verziekte maatschappij die door haar hebzucht en haat stukje bij beetje haar menselijkheid verliest. Al deze thema's worden zo ontstellend zielloos uitgewerkt en zo gekunsteld aan de man gebracht (die plastieken bloemen, die dweperige slowmo's) dat enkele toeschouwers zich achteraf oprecht afvroegen of het hier nu om een Tarkofskiaanse eco-tragedie ging of een stukje vervreemdende metacinema naar het voorbeeld van Bertolt Brecht, lichtjaren vooruit op zijn tijd. Ergens voel je achter al deze kunstgrepen de geest van Pier Paolo Pasolini zweven. Dezelfde mix van toneeltragiek en cinematografische bombast, armageddonangst en armemensenkolder, metafysica en metacinema. Maar waar Pasolini uit deze tegengestelden een liefdevolle, ontnuchterende en hondseerlijke cinema weet te puren, verzanden de metafysische ambities van Brosens en Woodworth in groteske kitsch. Hun boodschap is nihilistisch, hun verhaal graatmager en de karakters hol. Op geen enkel moment slagen ze erin ook maar het geringste medeleven op te roepen voor hun personages. Mogelijkheden genoeg nochtans, met een gehandicapte imkerszoon, een verkouden prostituee en een depressieve hanenhoeder.

Enig lichtpuntje in al deze filmische rampspoed – en vandaar ook die ene ster – is de cinematografie. Hoewel de minimalistische stijl van Hans Bruch Jr. vloekt met de patserige bombast van Brosens & Woodworth, verdient hij een eresaluut. Af en toe, wanneer hij zijn camera kan richten op alledaagse ongewoonheden zoals woelende bomen, druipende muren en desolate landschappen – hetgeen hij ook zo mooi deed in Little Baby Jesus of Flandr en Blue Bird –, lichten deze wondermooie beelden de film even uit zijn loodzware hengsels. Ongeveer vijf minuten ver in de film krullen twee paar lippen zich aarzelend rondom elkaar. Het is een opmerkelijk humaan shot waarin zich de aantrekking, pudeur en hartstocht van een jonge liefde kristalliseert, in een overigens volstrekt steriele film.