Beyond the hills

Met Beyond the hills brengt filmmaker Cristian Mungiu een relaas over een ophefmakende rechtszaak die Roemenië in 2005 bezighield. Het is een trage, sobere en ook spannende film die de waanzin aangeeft wanneer een vreemd element zich in een gesloten gemeenschap tracht te integreren. Helaas begint de heuvel met een twee uur durende hobbelige daling.

De film opent met een intense knuffel tussen de twee jonge vrouwen Alina en Voichita. In de 2,5 uren die volgen duiken we met hen een Roemeense kloostergemeenschap in. Voichita is immers ingetreden nadat Alina naar Duitsland is vertrokken om er te werken. Een tijd blijft het onduidelijk waarom Alina er nu is. Voor de ontspannen sfeer zal het alvast niet zijn – Sister Act it is not in dit klooster achter de heuvels. En ook Voichita is niet meteen het hoogtepunt van enthousiasme wat Alina’s komst betreft. Die blijkt haar tijdelijk te willen meenemen naar Duitsland. Kloosteroversten ‘papa’ en ‘mama’ staan dit echter niet toe, want ‘een leven voor God kan je niet tijdelijk stoppen’. Voichita besluit te blijven, maar Alina volhardt in haar plan. Gaat het om een waanzinnige liefde die een vrije keuze van de ander niet toelaat? Denkt ze dat Voichita gebrainwasht is door het orthodoxe geloof van het klooster?

Een reclamefilmpje voor religie is Beyond the hills alvast niet. Alina besluit zich te voegen naar de regels van de gemeenschap, maar elke poging eindigt in een hysterische uitbarsting. En dat zet de kloosteroversten aan het denken – ‘Nee, het ligt vast niet aan het feit dat deze vrouw niet gelovig is, maar aan de duivel die in haar is geslopen.’ En dus voelen ze zich geroepen Alina te genezen. Inslecht kan je vader en moeder echter niet noemen. Op een of andere manier zoeken ze naar een oplossing en willen ze zorg dragen voor Alina, alleen doen ze dat alleen op een erg (on)orthodoxe manier. Wat is het probleem om Alina, toch een gezonde, onafhankelijke en volwassen vrouw, buiten te zetten, na de meerdere waarschuwingen dat effectief te doen? Wij bleven over met vragen terwijl we, denkend aan À Perdre La Raison, wel geïnteresseerd zouden zijn om te begrijpen hoe het personage geleidelijk deel wordt van een ziek systeem. Nu kwamen we eerder uit bij Carnage, waarbij twee conflicterende partijen, die de vrijheid hebben om op te stappen, op een artificiële manier aan elkaar blijven vasthangen.

En dat brengt ons tot de relatie tussen Alina en Voichita. We weten dat ze samen zijn opgegroeid in een weeshuis, maar wat de verhouding nu precies is, blijft een onbeantwoorde vraag. Het gedeelde verleden in het weeshuis duidt op een soort zusterschap, de scène in de slaapkamer is dan weer iets te seksueel daarvoor. Ze zijn te koel om geliefden te zijn, maar te exclusief aan elkaar gebonden om dat niet te zijn. Wat hartstocht tijdens die koude Roemeense nachten zou Alina’s volharding bijvoorbeeld net iets logischer maken. Net zoals in 4 Months, 3 Weeks and 2 Days speelt Voichita de rol van vriendin en getuige en is daarmee een drager van het drama. Verschil met de fantastische Otilia uit Mungiu’s Gouden Palm-winnaar uit 2007 is dat Voichita weinig actief is. Als vriendin mag ze wel wat duidelijker zijn in haar communicatie. Wil ze dat Alina blijft of weggaat? Wil ze overtuigd worden om weg te gaan of wil ze in het klooster voor Alina zorgen? Wat het ook zij, ze werkt Alina’s problematische situatie enkel in de hand.

Behalve de enige humoristische scène waarin Alina haar wereldse zonden moet oplijsten, werd onze aandacht pas opnieuw gegrepen tijdens het laatste halfuur. Op dat moment merken we de Roemeense touch (cfr. The Death of Mr Lazarescu en Police, Adjective) en voelen we toptalent Mungiu. Door de wereld vóór de heuvels binnen te halen, brengt hij de gemeenschap in confrontatie met haarzelf. Heel koel toont hij de verwondering en non-besef – no pun intended – van de groep over wat ze gedaan heeft. In een cruciale scène, waarin de lens Voichita op de achtergrond scherp stelt, suggereert hij die confrontatie ook in haar en vraagt hij meteen ook aan de kijker om de voorbije twee uren te herbestuderen. Voor ons had de film dus een uur later mogen beginnen en een uur langer doorgaan. Nu is het een nogal lastige, asymmetrische heuvel.

Bert Lesaffer Helemaal (niet) akkoord? Lees de